Każda praca wykonywana powyżej 1 metra wymaga sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości.
Dbanie o bezpieczeństwo własnego życia jest niezwykle ważne. Czasami chwila nieostrożności może zakończyć się nieszczęściem, które może przyczynić się do utraty zdrowia lub życia. Lepiej już zawczasu odpowiednio się zabezpieczyć. Szczególnie powinni o to zadbać pracodawcy i pracownicy, którzy pracują na wysokościach. Złe zabezpieczenia przy pracy na wysokości mogą nieść za sobą okropne skutki, więc odpowiednia ochrona jest niezbędna.
Jaki sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości należy stosować?
Każda praca wykonywana na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1 metra nad poziomem podłogi lub ziemi w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z późniejszymi zmianami definiowana jest jako praca na wysokości. To samo rozporządzenie prace na wysokości zalicza do prac szczególnie niebezpiecznych z uwagi na to, że następstwa tych wypadków to zazwyczaj poważne urazy czy śmierć pracowników. Z tego względu środki ochrony indywidualnej chroniące przed upadkiem z wysokości zaliczane są do kategorii III, czyli są to takie produkty, które stanowią ochronę przed zagrożeniem utraty życia lub przed zagrożeniami, które mogą powodować poważne i nieodwracalne uszkodzenia zdrowia, a których natychmiastowych skutków działania użytkownik nie jest w stanie stwierdzić w odpowiednim czasie.
Dlaczego ochrona przed upadkiem jest taka ważna?
Jedną z najważniejszych przyczyn upadków z wysokości jest brak lub niewłaściwe stosowanie środków ochrony indywidualnej. Często okazuje się, że zabezpieczenie przed upadkiem zawodzi, ponieważ było uszkodzone, nie zostało poddane wymaganym przeglądom lub też nie było certyfikowane. Część wypadków wiąże się również z nieprawidłowym użyciem środków ochrony przed upadkiem, np.:
- odpięciem linek od szelek bezpieczeństwa lub urządzenia podczas pracy,
- brakiem podzespołu łącząco amortyzującego,
- zmianą punktu zakotwiczenia linki bezpieczeństwa w nieodpowiednim momencie,
- niewłaściwym kotwiczeniem uprzęży (np. do elementów kruchych lub mogących się przesunąć),
- niezachowaniem odpowiedniej wolnej przestrzeni potrzebnej do powstrzymania upadku
oraz innymi czynnikami.
Wśród sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości można wyróżnić trzy grupy:
- szelki bezpieczeństwa (uprzęże),
- podsystem łącząco-amortyzujący,
- podzespół kotwiczący.
Szelki bezpieczeństwa
Podstawowym zadaniem szelek bezpieczeństwa jest zabezpieczenie przed upadkiem i utrzymanie ciała człowieka w trakcie spadania oraz bezpieczne rozłożenie sił dynamicznych towarzyszących pochyleniu spadania.
Podsystem mocowań-amortyzujący
Elementy łącząco-amortyzujące łączą szelki bezpieczeństwa, w które ubrany jest użytkownik, z punktem zakotwiczenia. W przypadku, gdy nastąpi spadanie, podzespół łącząco-amortyzujący musi zatrzymać upadek oraz złagodzić siłę powstającą w czasie wyhamowania upadku. Podzespół łącząco-amortyzujący pochłania energię kinetyczną i ogranicza siłę udarową do bezpiecznej wartości (poniżej 6 kN), eliminując zagrożenie wystąpienia niebezpiecznych dla organizmu następstw nagłej utraty prędkości spadania.
Zatrzaśniki - są podstawowym elementem łączącym.
Linki bezpieczeństwa - są jednym z głównych składników łączących w systemie powstrzymywania spadania.
Amortyzatory - są to urządzenia, których zadaniem jest wydłużenie drogi hamowania, dzięki czemu siła uderzeniowa spada poniżej wartości 6kN. Podczas powstrzymywania spadania amortyzator zmienia swoją długość, przez co również długość potencjalnego upadku stosownie się zwiększa. Wśród amortyzatorów można wyróżnić ich różne rodzaje i długości.
Pasy i linki do ustalania pozycji podczas pracy - zabezpieczają one użytkownika w określonej pozycji pracy lub chronią przed osiągnięciem przez niego miejsca, w którym może nastąpić upadek.
Urządzenia samozaciskowe - urządzenia samozaciskowe pozwalają na pracę w znacznym oddaleniu od punktu zakotwiczenia.
Urządzenia samohamowne - spełniają rolę podobną jak linki z urządzeniami samozaciskowymi.
Podzespół kotwiczący
Punkt kotwiczący stanowi pierwsze i kluczowe ogniwo indywidualnego systemu ochrony przed upadkiem. Jest on związany ze stanowiskiem pracy, a jego zadaniem jest zaczepienie podzespołu łącząco-amortyzującego do konstrukcji nośnej. Punkty kotwiczące muszą być połączone ze stałymi elementami konstrukcji, które posiadają odpowiednią wytrzymałość i stabilność.
Okres ważności sprzętu do prac na wysokości
Żywotność uprzęży wynosi 3 lata od daty pierwszego użycia. Uprząż nie może być użyta, jeśli od daty produkcji minęło więcej niż 5 lat. Łącznik musi być okresowo badany ponieważ bezpieczeństwo użytkownika zależy od wydajności i trwałości sprzętu. Badanie należy przeprowadzić przynajmniej raz w roku. Badanie okresowe musi być przeprowadzone przez fachowca i ściśle zgodnie z określonymi procedurami. Badanie okresowe obejmuje również sprawdzenie czytelności oznakowań. Obowiązkiem użytkownika jest aktualizowanie serwisowej karty rejestracyjne oraz wprowadzanie wyszczególnionych w niej czynności.
Wykaz norm:
- EN 1496 – Sprzęt ratowniczy. Ratownicze urządzenia podnoszące.
- EN 1891 – Sprzęt ochrony indywidualnej zapobiegający upadkom z wysokości. Liny rdzeniowe w oplocie o małej rozciągliwości.
- EN 354 – Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości. Linki bezpieczeństwa.
- EN 355 – Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości. Amortyzatory.
- EN 360 – Środki ochrony indywidualnej chroniące przed upadkiem z wysokości. Urządzenia samohamowne.
- EN 361 – Środki ochrony indywidualnej chroniące przed upadkiem z wysokości. Szelki bezpieczeństwa.
- EN 362 – Środki ochrony indywidualnej chroniące przed upadkiem z wysokości. Łączniki.
- EN 363 – Środki ochrony indywidualnej chroniące przed upadkiem z wysokości. Systemy powstrzymania spadania.
- EN 813 – Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości. Uprząż biodrowa.
- EN 795 – Ochrona przed upadkiem z wysokości – Urządzenia kotwiczące.
